Contactimprovisatie leren door erin les te geven
Ilja in de Siwa woestijn. Fotograaf: Mohamed Rabea
WERKPLEZIER & DIDACTIEK | In Egypte, waar contactimprovisatie nog bijna niet bekend is, leerde dansdocent Ilja Geelen er juist alles over. Niet door hierin lessen te volgen, maar door ze te geven: juist door de stof over te dragen ging ze die zelf beter begrijpen. In dit artikel deelt ze waarom ze zich bij deze groep zo veilig voelde om zich kwetsbaar op te stellen.
Lesgeven in Egypte
Bijna twee jaar geleden vond ik een home away from home in Caïro, de hoofdstad van Egypte. Ik zou in die stad in residentie gaan voor het festival Contemporary Dance Nights, maar had besloten al wat eerder te die kant op te gaan. Ik wilde alvast de omgeving verkennen en wennen aan de drukte. Dat ik daar tijd nodig voor zou hebben, wist ik omdat ik een half jaar daarvoor al twee weken in Caïro was geweest. Ik was toen via een open call geselecteerd voor een programma voor een aantal Europese choreografen. In een razend tempo werd ik toen rondgeleid door alle dansstudio’s, theaters, culturele instellingen en meetings met zo ongeveer alle Egyptische dansers en choreografen die er enigszins toe doen. Waren we niet op bezoek of in een meeting, dan zaten we samen vast in de chaos die ze daar ‘verkeer’ noemen: toeterende auto’s, minibusjes zonder deur of koplampen, paarden met karren, roekeloos overstekende voetgangers en hele gezinnen samen op één scooter.
In die brei van indrukken herinnerde ik me van de meeste bezoeken en ontmoetingen maar weinig. Eén van de plekken die me wel scherp was bijgebleven was dansstudio Danssabeel. Deze plek bood een oase van rust in deze hectische periode. Dus voordat ik in residentie ging bij Contemporary Dance Nights, aan de andere kant van de stad, legde ik alvast contact met de eigenaresse van Danssabeel om een workshop te geven in ruil voor een paar nachtjes onderdak in het pand.
Danssabeel is een Arabische woordspeling die zoiets betekent als ‘danspad’ of ‘weg van de dans’, maar ook verwijst naar een oase of waterbron. De dansstudio wordt door eigenaresse Dalia el Abd grappend “de vissenkom” genoemd, omdat die zoveel mensen met het sterrenbeeld vissen lijkt aan te trekken. In het begin was ik een beetje huiverig dat het me te zweverig zou worden. De ruimte was nogal zen-achtig ingericht, er brandde wierook en in de keukenkastjes was geen enkel bewerkt product te vinden - en geen koffie! Maar ik volgde er wat lessen en al snel ontdekte ik: dit is niet alleen een plek om tot rust te komen, maar ook om ontzettend veel plezier te hebben en al je emoties de vrije loop te laten! Of dat nou is door meditatie, de lucht in elkaar meppen, of als een dier in het rond springen. Die veiligheid werd aangemoedigd door de docenten, maar zat ook voor een groot deel in hoe de leerlingen in de les stonden - zoals ze later ook mijn les instapten: open, eerlijk, in het hier en nu, kwetsbaar en zelfstandig. En geitenwollensokken Dalia bleek enkele verhitte politieke discussies later gelukkig ook een ontzettend felle, energieke en licht dominante kant te hebben.
Ik woonde een paar nachten in deze vissenkom, in een kamertje grenzend aan de dansstudio. ‘s Ochtends werd ik wakker van de muziek en het stemgeluid van de balletlessen van Salvatore Cataldo, een altijd glimlachende charismatische Italiaanse balletdanser die de beste knuffels ooit geeft en het hoofd van alle mannen én vrouwen in de Egyptische dans- en theaterwereld op hol brengt. En die de allerbeste technieklessen geeft, juist omdat hij zelf altijd de ‘slechtste’ leerling was. Dát herkende ik meteen. Ik had onlangs een duet gemaakt in Marokko, terwijl ik partnering meestal spannend en moeilijk vond. Mijn danspartner had echter nog minder ervaring dan ik, en door hem te leren wat ik wél wist en kon, verdiepte ik mijn technische begrip enorm!
Aangemoedigd door de veilige omgeving die Danssabeel bood, besloot ik er na mijn residentie terug te komen om een lessenreeks contactimprovisatie te geven - iets wat ik tot voor kort nooit voor mogelijk had gehouden. Ik deed het toch, denk ik, omdat ik voelde: hier mag ik experimenteren. Maar ook: hier word ik echt gezien en mag ik vanuit mijn kwetsbaarheid lesgeven. Dus werd ik net als Salvatore een hele goede docent in een bewegingsvorm waar ik tot niet al te lang geleden zelf helemaal niet zo sterk in was.
…
Benieuwd naar het hele verhaal? Log in om verder te lezen.
WERKPLEZIER & DIDACTIEK
Over één ding zijn dansdocenten het allemaal eens: wat een uitdagend en veelzijdig beroep hebben wij! Door middel van dans kunnen wij leerlingen begeleiden in hun algemene leerproces. Aan de hand van verschillende didactische werkwijzen leren we ze elke keer dat stapje meer. En dat geeft ons voldoening. Als dansdocent sta je er echter ook vaak alleen voor. Het is vaak creatief zoeken naar oplossingen voor de problemen waar je tegenaan loopt. Hoe bereid je je schooljaar voor? Hoe ga je te werk binnen verschillende contexten? Hoe gaan we de eindvoorstelling vormgeven? Maar vooral… Hoe behoud ik plezier in mijn beroep? Dat alles lees je in de rubriek ‘Werkplezier & Didactiek’!
Ilja Geelen
Ilja Geelen is hoofdredacteur van Dansdocent.nu. Ze heeft een bachelor Docent Dans van ArtEZ in Arnhem, en een master Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Sindsdien combineert ze verschillende rollen als maker, docent, performer, schrijver en organisator. Ze begon haar carrière in Marokko, waar ze twee jaar woonde. Nu choreografeert ze regelmatig in Egypte en woont ze ‘in een koffer’.
Ilja begon bij Dansdocent.nu in 2022 als redacteur Young Dance Professional en schreef toen over haar ervaringen als dansdocent in Marokko. Al snel kwamen daar klussen als eindredacteur en nieuwsredacteur bij. En sinds november 2024 dient Ilja Dansdocent.nu als tweede hoofdredacteur. In deze rol is zij verantwoordelijk voor het aansturen van de andere redacteuren.