Hoe kun je danslessen geven aan neurodiverse leerlingen? Jacqueline vertelt over haar autisme

Hoofdredacteur Jacqueline de Kuijper. Fotograaf: Ezme Hetharia.

WERKPLEZIER & DIDACTIEK | Hoofdredacteur Jacqueline de Kuijper weet sinds 2019 dat ze autistisch is, maar is daar pas sinds kort echt open over. Nu het Autism Acceptance Month is voelt ze zich geroepen haar verhaal te delen. In dit artikel reflecteert ze op de danslessen die ze heeft gehad en waar ze tegenaan liep. Wat heeft zij nodig om te floreren in een dansles? En wat hadden haar dansdocenten kunnen doen om haar beter te begeleiden? Ontdek welke 5 drempels zij heeft ervaren.

Meisjes met autisme

April is Autism Acceptance Month. Een maand waarin neurodiversiteit gevierd wordt. De naam van de maand duidt dit al aan: in 2020 verving de Autism Society of America het woord ‘Awareness’ met ‘Acceptance’ (Delano, 2024). Omdat er steeds meer bekend is over autisme is ‘awareness’ minder nodig, maar omdat er veel stigma op de term ligt is de strijd voor ‘acceptance’ nog steeds gaande. Met deze rebranding wil de organisatie aan mensen duidelijk maken dat autisme een natuurlijke variatie van de hersenen is in plaats van een stoornis. Verder willen ze autistische mensen stimuleren hun unieke vaardigheden te omarmen, zodat ze zelfverzekerd door het leven kunnen gaan.

Ook is er de afgelopen paar jaar meer aandacht voor vrouwen met autisme. Gelukkig maar! Door ouderwetse stereotypes over autisme zijn autistische vrouwen namelijk jarenlang over het hoofd gezien en kregen zij niet de hulp die zij nodig hadden (National Autistic Society, z.d.; Wassel & Burke, 2022). Verder passen autistische meisjes zich meer aan de mensen om hen heen aan, waardoor het lijkt alsof ze minder uitdagingen hebben. Als ze vervolgens op school ook nog eens goede cijfers halen, is er niemand die zich zorgen maakt. Maar de energie en stress die dit aanpassingsvermogen kost, zorgt voor mentale problemen als een laag zelfbeeld, eenzaamheid, depressie, angst, paniekaanvallen, burn-out en eetstoornissen. Pas wanneer ze daarvoor in therapie gaan en die niet werkt, wordt ontdekt dat ze autistisch zijn. Vrouwen krijgen daarom vaak pas op latere leeftijd de diagnose autisme, na vaak jarenlang stilletjes te hebben geleden.

The Now I Know campaign features powerful photography and films of both autistic women and non-binary people, who share their experiences of late diagnosis of autism. The campaign was inspired by the words of Dawn Mills, who was diagnosed at the age of 56 and features in the campaign. She said: “I always knew who I was, now I know why I am.”

De reden dat autistische jongens eerder een (juiste) diagnose krijgen, is dat zij hun frustraties eerder naar buiten richten in de vorm van woedeaanvallen (Wassel & Burke, 2022). Dat is voor hun omgeving veel problematischer dan een verlegen meisje dat haar woede naar binnen richt en aan zichzelf gaat twijfelen. Die openlijke agressie is ook makkelijker te herkennen als ‘typisch autistich gedrag’. Daarom wordt er voor autistische jongens eerder hulp gezocht. Volgens officiële statistieken komt de diagnose autisme bij circa 1-2% van de bevolking voor, maar mogelijk heeft 5% autisme (Nederlands Jeugdinstituut, 2021; Wassell & Burke, 2022). Autisme wordt dus lang niet altijd correct vastgesteld! En voor iedere twee tot drie jongens die de diagnose krijgen, krijgt één meisje die diagnose. Maar het is goed mogelijk dat net zoveel meisjes als jongens autistisch zijn…

Adviezen voor dansdocenten

Onze redacteur Tobias Monsanto schreef onlangs een artikel met didactische tips over het lesgeven aan mensen met autisme. Als jongen kreeg hij de diagnose al als kind. Maar de kans is dus groot dat jij als dansdocent ook met meisjes met autisme te maken krijgt, zonder dat jij (noch zij) weet dat ze autistisch zijn! Of met jongens bij wie hun autisme niet wordt herkend omdat ze naast autistisch ook hoogbegaafd zijn.

Het meeste wat in de vorige eeuw bekend was over autisme is namelijk een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking of leerstoornis. Pas de afgelopen tien tot twintig jaar is er meer bekend over hoe autisme zich manifesteert in mensen met een hoge intelligentie. Dit komt vooral doordat mensen die pas op volwassen leeftijd de diagnose hebben gekregen hierover zijn gaan vloggen of schrijven. En tegenwoordig zijn er veel autistische influencers actief op sociale media als Instagram en TikTok. Hun verhalen maken duidelijk hoe zij jarenlang hun autistische trekjes voor de buitenwereld hebben weten te verbergen, omdat ze doorhadden dat anderen hen ‘raar’ vonden en bepaald gedrag niet gewaardeerd of geaccepteerd werd. Want ook autisten willen erbij horen en vrienden maken! En een kind dat moet kiezen tussen authenticiteit en verbinding, zal altijd kiezen voor verbinding (Maté, 2019).

Ik weet zelf pas sinds vijf jaar dat ik autistisch ben. Hierdoor ben ik me gaan beseffen dat wat niet werkte voor mij, waarschijnlijk wel werkte voor veel andere (neurotypische) leerlingen. Maar als ik zelf niet wist wat ik nodig had en het niet kon verwoorden, mocht ik er dan toch van uitgaan dat mijn docenten het wel wisten? Ik denk dat dat een onrealistische verwachting was. Nu ik volwassen ben snap ik dat ook dansdocenten niet alle antwoorden hebben en zelf nog steeds lerende zijn. En dat ik hen daarbij kan helpen door mijn kennis te delen! Ik voel me deze maand daarom geroepen na te denken over welke drempels ik heb ervaren - en nog steeds ervaar - als autistische leerling in danslessen. Nu dat ik die drempels eindelijk herken, begrijp en kan verwoorden.

Hoe kun je de behoeften van autistische kinderen en jongeren dan toch herkennen en tegemoetkomen? Hoe kun je ervoor zorgen dat zij zich welkom en gewaardeerd voelen in jouw danslessen? Zodat ook zij dansplezier beleven, hun zelfvertrouwen toeneemt en ze hun danstalent kunnen ontwikkelen? Met dit artikel wil ik mijn verhaal en inzichten delen. Door te reflecteren op mijn eigen ervaringen wil ik jou uitnodigen te reflecteren op hoe je lesgeeft. Hopelijk inspireert mijn verhaal je om jouw danslessen toegankelijker en inclusiever te maken voor alle neurodiverse leerlingen.

…

Ben je benieuwd naar Jacqueline’s verhaal? Log dan in!

Inloggen

Lid worden

WERKPLEZIER & DIDACTIEK

Over één ding zijn dansdocenten het allemaal eens: wat een uitdagend en veelzijdig beroep hebben wij! Door middel van dans kunnen wij leerlingen begeleiden in hun algemene leerproces. Aan de hand van verschillende didactische werkwijzen leren we ze elke keer dat stapje meer. En dat geeft ons voldoening. Als dansdocent sta je er echter ook vaak alleen voor. Het is vaak creatief zoeken naar oplossingen voor de problemen waar je tegenaan loopt. Hoe bereid je je schooljaar voor? Hoe ga je te werk binnen verschillende contexten? Hoe gaan we de eindvoorstelling vormgeven? Maar vooral… Hoe behoud ik plezier in mijn beroep? Dat alles lees je in de rubriek ‘Werkplezier & Didactiek’!

Lees ook...