Samenwerken: een lessenreeks voor groep 5/6 aan de hand van NDT dansapp Dreamplay

MUZIEK & LESMATERIAAL | In dit artikel deelt Rimke niet één nieuw lesplan, maar een reeks van vier lessen. De leerlingen van groep 5 gaan in deze lessen aan de slag met het thema samenwerken. Rimke haalde haar inspiratie uit de NDT dansapp voor groep 5 en 6: Dreamplay. Ze schreef eerder al een lesplan over de dansapp Cacti en binnenkort ook over de andere twee apps. In deze lesplannen experimenteert Rimke met de apps en deelt ze haar ervaringen van de basisschool waar zij werkt.

Samenwerken

‘Wat is samenwerken?’ vraag ik aan de kinderen uit groep 5 op basisschool Kentalis Signis so TOS Amsterdam.

“Dat je iemand helpt.

Dat je iets uitlegt aan iemand die iets niet begrijpt.

Dat je lief bent voor elkaar.

Dat je samen verder komt dan alleen.”

Deze leerlingen weten, ondanks hun taalontwikkelingsstoornis (TOS), goed aan mij uit te leggen wat zij verstaan onder samenwerken. En dat is mooi, want samenwerken is het thema dat ik in de komende lessen wil aansnijden. In mijn danslessen doe ik af en toe oefeningen in groepjes of duo’s, maar ik werk nooit bewust aan het begrip samenwerken. Vaak kies ik voor een verhalend thema en verzin ik oefeningen die daarbinnen vallen. Maar het abstracte thema samenwerken is nooit het hoofdonderwerp van mijn les geweest.

Ik vind dit ook niet het makkelijkste thema. Hoe pak ik zoiets goed aan? Hoe zorg ik ervoor dat leerlingen niet gaan klieren of dat er een onveilige situatie ontstaat? En waar begin ik? In dit lesplan daag ik mezelf uit om nu eens puur en alleen op dit thema te focussen. Dat doe ik aan de hand van de dansapp Dreamplay van Nederlands Dans Theater. Ik neem jullie mee in het creatieproces van mijn nieuwe lessen door middel van deze app.

Vier lesplannen

Onlangs verscheen mijn eerste artikel over de vier dansapps van Nederlands Dans Theater (NDT). Dit zijn apps die (dans)leerkrachten op het digibord kunnen aanzetten om met de klas te dansen. De apps bevatten beeldmateriaal van choreografieën van NDT, filmpjes met dansmateriaal waardoor je kan meedansen en allerlei maakopdrachten. In dat eerste artikel schreef ik een lesplan aan de hand van de app Cacti voor groep 1 en 2. Ik zocht uit hoe ik deze app, die zich in eerste instantie richt op leerkrachten, het beste kon inzetten als vakdocent dans in het basisonderwijs.

Ik kies er ditmaal voor om te werken met de app Dreamplay. Deze is speciaal ontwikkeld voor de groepen 5 en 6 en is gebaseerd op de gelijknamige choreografie van Johan Inger. In deze choreografie laat Johan Inger zijn versie van een dagdroom zien. In de app komen vier thema’s aan bod: dromen, muziek, vriendschap en ruimtegebruik.

Foto van de voorstelling *Dreamplay* door NDT, fotograaf Rahi-Rezvani

Als ik de app open, verschijnt er een startscherm en er begint klassieke muziek te spelen (Stravinsky’s versie van Le Sacre du Printemps, kom ik later achter). Mijn leerlingen vonden deze muziek heel fascinerend en wilden ernaar blijven luisteren!

De mooie vormgeving van de app valt me meteen op en werkt uitnodigend om verder te klikken. Tegelijkertijd moet ik er even aan wennen dat deze app me niet meeneemt zoals dat bij Cacti gebeurde. Ik had het leuk gevonden als deze app ook een introductiefilmpje zou hebben en wellicht een soort route die je automatisch kan volgen. Maar dat mag de pret niet drukken, want ik ben ervan overtuigd dat de inhoud net zo interessant is als de vorige app. En ik kan me ook voorstellen dat een pratend droomwolkje niet past bij de leeftijd van kinderen uit groep 5 en 6.

Er zijn vier onderwerpen om uit te kiezen (dromen, muziek, vriendschap en ruimte) en elk onderwerp bevat weer drie onderdelen: kijk, doe en maak. Kortom: alweer meer dan genoeg om uit te kiezen en om te bewaren voor toekomstige lesplannen. Het lijkt mij het meest overzichtelijk om weer een van de onderwerpen te kiezen, net als ik deed bij Cacti.

Mijn eerste idee is om de dansles vorm te geven rondom het thema (dag)dromen, maar ik kom niet meteen op goede ideeën. Dan valt mijn oog op het onderdeel ‘vriendschap’ en ik voel dat dit wellicht een kans voor mij kan zijn om eens op een andere manier les te geven. Zoals ik al aangaf is samenwerken nog geen hoofdthema geweest in mijn lessen en ik ben benieuwd of deze app mij daarbij kan inspireren. Tijd om aan de slag te gaan!

Vriendschap

Als ik op de vriendschap-knop klik, kom ik uit bij drie onderdelen. Ik kies ervoor om bij het onderdeel ‘Kijk’ twee video’s over vriendschap te gebruiken voor mijn lessen. In deze video’s zie je een stuk dans uit de voorstelling Dreamplay van Inger. Er staan verschillende kijkvragen bij die je aan de klas kunt stellen.

Ook gebruik ik de dans mee-video uit het onderdeel ‘Doe’. Ik laat de opdracht om zelf een dans te maken (uit het onderdeel ‘Maak’) even voor wat het is, omdat ik daar in mijn lessen niet voldoende tijd voor heb. Dit kan zeker wel een leuke tip zijn voor leerkrachten of dansdocenten wiens lessen langer zijn dan die van mij (45 minuten).

Wat me opvalt zijn de uitgewerkte lesbrieven die te vinden zijn in de app. Per onderwerp zijn er twee lesbrieven opgesteld die je als (dans)docent kunt gebruiken. Dit is een hele fijne houvast en inspiratiebron met veel reflectievragen die je kunt stellen aan de klas. Ik voel hierbij meteen de meerwaarde van het inzetten van deze app. Het geeft mij inspiratie om meer dansbeschouwing in mijn les te integreren.

In Dreamplay gaat het vooral over ‘vriendschap’ maar ik kies ervoor om alleen het woord ‘samenwerken’ te gebruiken. Dit is makkelijker te begrijpen voor de kinderen op mijn school en daarnaast is het een breder begrip. Samenwerken kun je namelijk ook leren met klasgenoten die niet je beste vrienden zijn. Ik heb ervoor gekozen de lessen met groep 5 te doen, maar dit lesplan is wat mij betreft zeker ook geschikt voor groep 6. Ook denk ik dat deze les leuk is als je op een dansschool aan het thema samenwerken wil behandelen met een groep leerlingen tussen de 8 en 10 jaar.

Experiment

In dit lesplan gebruik ik de app voornamelijk als een manier om de inhoud van mijn les meer diepgang te geven. Door kritische vragen te stellen aan de hand van de app en door naar beeldmateriaal te kijken, krijgen de leerlingen meer begrip voor het onderwerp samenwerken in relatie tot dans. Ik kies ervoor dit lesplan op te bouwen in een aantal weken, want dit thema kost wat mij betreft tijd en aandacht.

In sommige lessen van deze lessenreeks start ik in de klas met het Digibord, om samen te kijken naar de video’s en mee te dansen. In andere lessen van de reeks gebruik ik de app niet.

Leerdoel:

Ik werk in dit lesplan aan de volgende dansante leerdoelen:

Kinderen leren om binnen een groep op elkaar te letten en op elkaar te reageren.
Kinderen leren om met een klein groepje (2 of 3) leerlingen te dansen terwijl ze fysiek contact met elkaar maken.
Kinderen maken kennis met het dansen binnen verschillende hoogtelagen.

Les 1

0 | Introductie

Ik kies ervoor om in de eerste les de app nog niet in te zetten, maar om de leerlingen eerst kennis te laten maken met het thema door te bewegen en door middel van mijn eigen introductie. Ik stel de volgende vragen aan de klas ter introductie:

Wat is samenwerken?
Kun je een voorbeeld noemen van samenwerken?
Waarom is samenwerken belangrijk?
Met wie kun je allemaal samenwerken?
Moet je elkaar lief vinden om samen te kunnen werken?
Wat heb je nodig om goed samen te werken?

Zeker op de laatste vraag kun je goed inspelen tijdens de danslessen. Mijn leerlingen antwoordden op deze vraag bijvoorbeeld:

“Je moet goed naar elkaar kijken en luisteren.

Je moet lief zijn tegen elkaar.

Je moet met alle kinderen samenwerken en niemand overslaan. ”

Doordat de leerlingen zelf met deze antwoorden komen, creëer je autonomie bij de groep. Dat is belangrijk voor een gezonde relatie tot dans, het voorkomen van perfectionisme, de betrokkenheid van je leerlingen en hun intrinsieke motivatie. Bij een gevoel van autonomie zijn leerlingen meer gemotiveerd en blijft de lesstof beter hangen.

Als je tijdens de les merkt dat leerlingen bijvoorbeeld niet opletten of aan het klieren zijn, kun je vragen naar hun antwoorden op de vraag: wat is er nodig voor een goede samenwerking? Ze hebben immers zelf bedacht wat er nodig is om deze les te laten slagen!

1| Warming-up

Ik doe mijn eigen korte warming-up in een kring. Tijdens deze warming-up volgen de leerlingen mijn bewegingen. Ik probeer alvast hoog en laag te bewegen, zodat de leerlingen daarmee in aanraking komen. Geef als docent vooral je eigen draai aan de warming-up.

2a | Focus op elkaar - als klas

♫ muzieksuggestie: Omat Odat - Hang Massive
♫ muzieksuggestie: Fighting Slowly - Voilaaa, Ayuune Sule

Stap 1
We dansen als klas door de hele zaal. Ik geef de klas mee om vooral hoog en laag te dansen. Denk aan springen of juist rollen en glijden over de grond. Op ieder moment mag een leerling besluiten om te stoppen en te bevriezen. Als dit gebeurt moet de hele groep zo snel mogelijk ook bevriezen. Zo snel, dat je als buitenstaander bijna niet kan zien wie er als eerste bevroor. Als de hele klas is bevroren proberen ze om tegelijk met elkaar weer in beweging te komen. Alsof ze allemaal een schaduw zijn van elkaar.

Dit heeft natuurlijk even tijd nodig om goed te slagen. Ik merkte dat het bij mijn klassen hielp om een stuk of drie leerlingen de oefening samen met mij voor te laten doen. Zo kon de klas goed zien wat de bedoeling was. Daarna kon de hele klas meedoen.

Stap 2
Wanneer stap 1 goed gaat, voeg ik een element toe. Telkens na een freeze-moment van de gehele klas, moet de hele groep óf hoog óf laag dansen. Maar zonder dat iemand dat zegt! De leerlingen kijken dus goed naar elkaar en proberen elkaar als groep aan te voelen. Als dit heel goed gaat bij een groep kunnen ze ook tijdens het dansen van laag wisselen - dus niet alleen na een freeze in dezelfde hoogtelaag in beweging komen, maar ook al dansend met z’n allen van hoogtelaag wisselen. Door deze hoogtelagen in de oefening toe te voegen, gaan de leerlingen nog beter op elkaar letten.
Stap 3
Wanneer een leerling nu stilstaat, neemt die daarbij een houding in. De rest van de groep moet niet alleen stoppen met bewegen, maar ook dezelfde houding innemen als de leerling die de freeze heeft ingezet. Ze stoppen dus niet in de beweging waar ze zelf gebleven zijn, maar moeten eerst deze nieuwe houding kopiëren. Als er meerdere leerlingen tegelijk stoppen, dan is het aan de groep om ervoor te zorgen dat iedereen uiteindelijk toch in dezelfde houding staat. De leerlingen mogen dus wisselen als dat nodig is om als groep allemaal hetzelfde te eindigen.
In deze stap letten de leerlingen dus niet alleen op timing en hoogtelagen, maar ook op het gehele lichaam van hun mede-dansers.

Spel

Op elk moment kun je ervoor kiezen een spelvorm toe te voegen aan deze oefening. Ik merkte dat sommige klassen dit niet nodig hadden en direct helemaal in de oefening zaten. Andere klassen hadden minder intrinsieke motivatie en daarbij hielp het heel erg om er een simpel wedstrijdje van te maken, zeker aan het begin van de les. Wie als laatste stilstaat is af. Of: wie als laatste verder danst nadat de groep weer in beweging komt, is af. Door dit spel waren de leerlingen die nog weleens kunnen afdwalen ook meteen heel goed geconcentreerd. Ik ben niet altijd fan van spelletjes in de dansles. Die doen soms af aan de kwaliteit van de dansbewegingen, omdat leerlingen alleen nog maar focussen op ‘winnen’. Maar in dit geval hielp het heel erg bij het verbeteren van de oefeningen. Want deze oefening werkt alleen als écht hele groep meedoet en dat bereik je met een spelletje soms het best.

Reflectie

Na afloop van de oefening kun je de volgende vragen aan de leerlingen stellen ter reflectie:

Wanneer lukte het samenwerken goed en waarom?
Wanneer ging het minder goed en waarom?
Hoe voelde het als de hele klas reageerde op jouw keuze om te stoppen?

Bij mij gaven de leerlingen aan dat ze het lastig vonden om te stoppen als ze heel groot aan het dansen waren of als ze heel snel draaiden. Het hielp hen om rustig te bewegen en vooral goed te kijken. Veel leerlingen gaven aan het heel leuk te vinden dat de rest van de klas stopte als zijzelf stopten.

2b | Focus op elkaar - in kleine groepjes

♫ muzieksuggestie: Omby – Rejary, Prabhu Edouard
♫ muzieksuggestie: Lago - Hang in Balance, Daniel Waples

Als de bovenstaande oefening goed gaat, kun je de klas indelen in kleinere groepjes. Zelf vond ik een groepje van drie leerlingen het beste werken.

Stap 1
Herhaal de laatste variant (stap 3) van oefening 2a in de kleinere groepjes.
Stap 2
Laat elke leerling uit het groepje in een andere laag dansen (hoog, midden, laag). Na een stop moet iedereen wisselen en zorgen dat ze niet in dezelfde laag dansen als iemand anders. Door deze toevoeging moeten de leerlingen nog beter op elkaar letten en zonder woorden af zien te spreken wie in welke laag danst.

Als de oefening goed gaat, vraag ik alle leerlingen om te gaan zitten. De groepjes laten omstebeurt zien hoe zij de oefening uitvoeren. Vervolgens stel ik de volgende vragen aan de groep:

Kon je zien wie de leider was?
Hebben de leerlingen goed op elkaar gelet?

Deze les bevat misschien weinig oefeningen, maar ik merkte dat ik hier gemakkelijk 45 minuten mee kon vullen. Het kost tijd om de leerlingen op een punt te krijgen waarop ze echt doorkrijgen wat ze moeten doen en hoe ze dat het beste kunnen aanpakken.

Ik merkte dat mijn kinderen deze les heel erg leuk vonden. Ook de leerkrachten waren erg enthousiast. Ze vertelden dat ze het zo opvallend vonden hoe sommige kinderen, die in de klas juist wat stiller zijn, hier de leiding durfden te nemen. En dat ze het bijzonder vonden hoe elke leerling uit de groep ‘belangrijk’ werd gemaakt in deze oefeningen. Een geslaagde eerste les wat mij betreft!

Les 2

In les 2 besluit ik om in het klaslokaal te beginnen, zodat ik met de groep de app kan bekijken. Ik gebruik de lesbrief ‘vriendschap - samenwerken in dans’ als leidraad. Deze is als pdf te downloaden in de app.

1 | In het klaslokaal

We starten met het bekijken van een fragment van de groep dansers (rechts op scherm).

1a| Kijk

In dit fragment zie je twee vrouwelijke dansers samen dansen. Vervolgens gaan zij naar een rij van vier mannen toe. Daarna danst de hele groep een stuk samen en vervolgens dansen zij binnen kleine groepjes steeds iets anders.

Ik laat het fragment aan de klas zien en ik zou onderstaande vragen uit de handleiding kunnen stellen aan de klas:

Horen de dansers bij elkaar en zo ja, waaraan kun je dat zien?
Op welke manieren werken de dansers samen?
Zijn de dansers samen of alleen?
Hoe zie je of de dansers een groep zijn? Bewegen ze tegelijk of alleen, staan ze bij elkaar in de buurt, hebben ze dezelfde kostuums aan, reageren ze op elkaar of kijken ze naar elkaar?
Kun je samenwerken terwijl je ver uit elkaar danst?
Kun je samenwerken terwijl je allebei iets anders doet?

Ik merkte dat sommige vragen te lastig waren in verband met de TOS die mijn leerlingen hebben. Ik heb daarom alleen de bovenste drie vragen gesteld, maar ik denk dat de overige vragen in het regulier onderwijs heel goed werken. De leerkracht van de groep ondersteunde mij hierbij door sommige begrippen uit te tekenen.

Ik merkte op dat de leerlingen heel enthousiast werden van de video. Ze zaten muisstil op hun stoel te kijken. Bij mijn vragen staken ze direct allemaal hun vinger op. Ze wisten misschien niet allemaal het goede antwoord te geven, maar ze waren in ieder geval heel gemotiveerd om mee te denken! Ze konden benoemen dat de dansers af en toe hetzelfde dansten en af en toe anders. Als ze samen hetzelfde dansten, leek het alsof ze bij elkaar hoorden. Ook raakten de dansers elkaar aan, daardoor hoorden ze ook bij elkaar volgens mijn leerlingen.

Uit deze antwoorden kon ik mooi een overgang maken naar de volgende opdracht: “Wij gaan ook als groep samen dansen, want wij horen bij elkaar als klas.”

1b | Doe

Alle leerlingen mogen achter hun bureau gaan staan en dansen mee met het ‘doe’ fragment uit de app. Ik probeer de leerlingen te motiveren dat we als klas allemaal precies tegelijk bewegen.

Volgens de lesbrief gaan de leerlingen vervolgens heel dicht bij elkaar staan om echt als een groep te kunnen bewegen. In de praktijk paste dat bij niet in het klaslokaal en daarom heb ik dit in kleine groepjes van 4 of 5 leerlingen geprobeerd. Dit werkte eigenlijk heel goed, want zo keek de rest van de klas mee en hadden de leerlingen die dansten extra motivatie om het goed te doen.

Daarna gebruik ik weer vragen uit de handleiding.

Aan de dansende groep vraag ik:

Kun je voelen dat je echt als één groep beweegt?
Wat is ervoor nodig om zo samen te bewegen?
(Concentratie, respect voor elkaar, open staan voor elkaar, alert zijn in je lichaam en rekening houden met elkaar).

Aan de groep die kijkt vraag ik:

Wat voor effect heeft het als de dansers zo dicht op elkaar staan?
Is het echt een groep of zie je toch nog aparte dansers/groepjes binnen de groep?

Ik vond het leuk om te merken dat mijn leerlingen echt even moesten wennen aan de dansstijl uit het kijk en doe fragment: “Juf, zulke dans heb ik nog nooit gezien.” De hedendaagse dans van Nederlands Dans Theater zie je natuurlijk weinig op (kinder)tv, Instagram en Tiktok. Maar wat me het meest opviel, is dat niemand de dans raar of stom vond. De leerlingen waren juist heel erg onder de indruk van de dansers en ze namen de video's heel serieus!

In de lesbrief staan nog meer tips voor dansoefeningen of maak opdrachten, maar ik kies ervoor om na dit onderdeel terug te gaan naar de gymzaal.

2| Gymzaal

“In de gymzaal gaan wij oefenen om net zo goed samen te werken als de dansers uit de video”, leg ik uit.

2a| We herhalen de laatste oefening uit les 1 (met kleine groepjes én hoogtelagen) om weer even in te komen.

2b | Spiegel

♫ muzieksuggestie: Ancestors Dance, Yom
♫ muzieksuggestie: Amélie, Comptine d’un autre été, l’apres-midi-(reimagined) - Andrea Vanzo

Om de les af te sluiten bouwen we voort op de oefening uit het klaslokaal om heel goed samen te dansen. Ik laat alle leerlingen vrij door de zaal dansen. Op elk moment mag een leerling bevriezen in een standbeeld. De andere leerlingen mogen doordansen, maar zij mogen ook dit standbeeld kopiëren. Als er twee (of meer) dezelfde standbeelden zijn, mogen de leerlingen proberen samen te bewegen met degene die in hetzelfde standbeeld staan. Als een spiegel. Heel rustig volgen ze elkaar met dezelfde bewegingen. Wanneer ze willen, kunnen ze ervoor kiezen weer vrij te dansen door de zaal en een nieuw standbeeld te verzinnen of te kopiëren. Dit kan met twee leerlingen gebeuren, maar er kunnen op elk moment meer leerlingen aanhaken. Zo kan zelfs de hele klas opeens als een groep bewegen.

Ik merkte tijdens deze les dat de leerlingen heel enthousiast werden door de app. Ze deden ontzettend hun best en ik zag dat ze goed begrepen wat de bedoeling was. Dit was voor mij weer een bevestiging hoe goed de visuele ondersteuning en de verdiepende vragen hun werk hebben gedaan.

“Juf, ik vond het heel leuk dat ik vandaag kinderen na mocht doen. Dat maakt mijn hoofd niet zo moe.”

Les 3

In les 3 gaan we aan de slag met fysieke verbinding.

De leerlingen weten nu hoe het is om op elkaar te letten en om met elkaar te dansen, dus ik durf het aan om een volgende stap te zetten.

1 | Warming-up en Introductie

Ik start weer met een korte warming-up in de gymzaal.

Daarna bespreek ik de volgende afspraken met de klas.

Als je niet aangeraakt wil worden, kun je dat altijd aangeven bij je medeleerling.
Als iemand jou op een onprettige manier aanraakt of niet stopt als je dat aangeeft, kom je zo snel mogelijk naar de juf.
Privé delen van het lichaam raken we niet aan: borsten, billen of de schaamstreek (deze lichaamsdelen wijs ik bij mezelf aan, omdat er per gezin en school veel verschillende woorden voor worden gebruikt).

In de praktijk gebeuren deze dingen bijna nooit, maar voor leerlingen die het spannend vinden om met aanraking te werken, bieden deze afspraken extra veiligheid. En aandacht besteden aan grenzen vind ik sowieso belangrijk!

2a | Verbindingen maken

♫ muzieksuggestie: Piano Boy - Parov Stelar
♫ muzieksuggestie: Aire - Joaquín Cornejo, Felipe Cornejo

Stap 1
Ik deel de klas in in duo’s of eventueel trio’s. De leerlingen dansen los van elkaar door de zaal. Als ik in mijn handen klap, gaan ze zo snel mogelijk naar hun maatje(s) toe en verbinden ze op de manier die ik hun vraag, bijvoorbeeld:

hand met hand
hand met hoofd
schouder met schouder
voet met knie
Et cetera

Ze maken een standbeeld en blijven staan. Als ik nogmaals in mijn handen klapt, laten ze weer los en dansen ze verder door de zaal.

Ik zorg ervoor dat ik leerlingen met een interessante houding even aandacht geef door te zeggen: ‘Kijk eens naar X en Y, die hebben een hele bijzondere houding bedacht.’

Als er een leerling is die echt niet aangeraakt wil worden, kan je deze leerling de kijkopdracht geven om steeds de meest creatieve houding aan te wijzen. Je zou ook een groepje kunnen maken van twee leerlingen die elkaar steeds nét niet aanraken.

Stap 2
We blijven doorgaan met hetzelfde idee. Na het maken van een verbinding, dansen de kinderen 8 tellen samen zonder hun verbinding te verbreken. Ik laat de kinderen zelf tellen tot 8 in de muziek, maar ik focus niet te veel op de timing. Ik stimuleer ze om hoog en laag te bewegen en om rustig te blijven bewegen.
Af en toe vraag ik de klas om stil te blijven staan in hun standbeeld en noem ik de namen van een groepje dat als enige mag bewegen. Zo kunnen de leerlingen naar elkaar kijken.

Stap 3
De oefening gaat hetzelfde verder, maar de leerlingen moeten nu extra goed opletten. Als zij dansen in hun gemaakte verbinding en ze horen mij klappen, dan moeten ze zelf een nieuwe manier van verbinden verzinnen. Ze verplaatsen dus de verbinding en dansen op die manier direct verder.

2b | Verbinden in groepjes

♫ muzieksuggestie: The silent Flight of the Owl - Manu Delago
♫ muzieksuggestie: Bag of Bones, Felix Laband

We gaan terug naar de kleine groepjes van 3 of 4 leerlingen en voegen alles samen. De groepjes dansen door de zaal (eventueel in de verschillende hoogtelagen). Als een leerling stopt, maken de andere leerlingen direct een verbinding met deze leerling. Vervolgens bewegen ze samen 8 tellen in verbinding. Daarna laten ze los en dansen ze weer verder.

Ik laat aan het einde van de les de groepjes weer zitten en naar elkaar kijken. Ik stel ze de volgende vragen.

Wat betekent het als je iemand mag aanraken?
Waar doet het je aan denken als leerlingen dansen, terwijl ze aan elkaar vast zitten?

Dit waren best moeilijke vragen voor mijn leerlingen, maar uiteindelijk kwamen er met de juf samen mooie antwoorden uit.

“Dat je respect hebt.

Dat je elkaar lief vindt.

Als kinderen aan elkaar vastzitten lijken het net monsters!”

Extra oefening

Deze oefening is gebaseerd op het videofragment uit les 2. De leerlingen verplaatsen zich naar de overkant in een rijtje achter elkaar. De achterste van de rij verbindt zich steeds kort aan de leerling ervoor, en weer aan die ervoor tot hij vooraan de rij komt. De achterste van de rij is daarna aan de beurt. Als je de mogelijkheid hebt is het leuk dit fragment voor deze oefening nog samen te bekijken.

Deze les was ontzettend leuk om te geven. De leerlingen hadden geen enkel probleem met het verbinding maken door middel van aanraking. Ik denk dat het praten over samenwerken en het bekijken van de video’s in de app ervoor heeft gezorgd dat ze het thema heel serieus namen en daardoor heel goed meededen.

Les 4

In les vier duiken we weer het klaslokaal in om Dreamplay op het Digibord te bekijken.

1| Kijk

We bekijken samen het videofragment met het duet van een man en een vrouw (links op het scherm). Ik kies ervoor om bij dit fragment mijn eigen vragen te stellen, maar je kan zeker ook de kijkvragen uit de app gebruiken! Ik vraag mijn leerlingen:

Wanneer zie je hetzelfde?

Wanneer zie je verbinding?
Wanneer zie je helpen?

Ik stelde de vragen heel kort en krachtig zodat mijn leerlingen het goed konden begrijpen. En dat hielp! Ik merkte dat de leerlingen heel enthousiast begonnen te roepen.

We kijken samen nog een keer het fragment en ze mogen ‘stop’ roepen als ze een van bovenstaande onderwerpen zien. Om de paar seconden roepen de leerlingen ‘stop’ en leggen ze uit (of doen ze voor) wat ze hebben gezien.

Ze dansen hetzelfde! Dit riepen de leerlingen als de dansers precies dezelfde bewegingen maakten.

Ze maken verbinding én ze helpen elkaar. Dit riepen de leerlingen als de dansers elkaar een lift gaven. Ze raakten elkaar aan en ze hielpen elkaar omhoog.

Ik vraag ook de leerlingen de kijkersvraag uit de app:

Horen de dansers bij elkaar en waarom?

“Juf, ik weet het niet. Ze dansen hetzelfde en ze helpen elkaar, maar ik zag dat de dansers elkaar gingen duwen. Daar leek het juist alsof ze elkaar niet aardig vonden. ”

Op deze manier ontstond een heel interessant gesprek over hoe je elkaar kan aanraken. Je kan elkaar zacht aanraken, je kan elkaar helpen door iemand te tillen, maar je kan iemand ook duwen.

Na dit bijzondere gesprek gaan we gauw naar de gymzaal om deze lessenreeks af te ronden.

2| Gymzaal - duwen

♫ muzieksuggestie: Down the Line - It takes a Number - Romare
♫ muzieksuggestie: Anitya - Jean Du Voyage

In de gymzaal gaan we direct weer aan de slag met wat we hebben gezien.

Ik verdeel de leerlingen in duo's verspreid door de zaal. De ene leerling mag de andere leerling door middel van duwtjes manipuleren. Net als in de video.

Ik laat zien dat je het duwen bewust moet doen. Je legt je hand eerst rustig neer, zodat de ander weet waar hij/zij de duw kan verwachten. Vervolgens mag je met een beetje kracht dit lichaamsdeel wegduwen. Als je te snel duwt, dan ontstaat er een soort ‘slaan’ en is de richting niet duidelijk.
De leerling die wordt geduwd beweegt dit lichaamsdeel een stukje weg en mag zijn hele lichaam daarin meenemen. Als een soort ripple effect vanuit het lichaamsdeel dat wordt geduwd.

Ik laat de leerlingen ook nu weer naar elkaar kijken om inspiratie op te kunnen doen.

3 | Combinatie van alles

♫ muzieksuggestie: The Bluebird - Joseph Tawadros
♫ muzieksuggestie: Guanaye - MARDELEVA

Om deze lessenreeks af te sluiten combineren we alle manieren van verbindingen die we hebben behandeld:

Elkaar volgen/hetzelfde doen
Fysiek verbinding maken met elkaar
Elkaar duwen

Ik spreek met de leerlingen drie standbeelden af. Deze standbeelden hebben een betekenis:

Stilstaan met een hand omhoog = spiegel/hetzelfde
Op de grond leunend op een knie en hand. Andere been opzij en arm opzij = verbinden
Handen vooruitgestoken en gebogen knieën = duwen

De leerlingen dansen vrij door de zaal, maar mogen op elk moment een van bovenstaande standbeelden maken. Om het overzichtelijk te houden, koos ik ervoor dat de leerlingen op een lijn in de gymzaal stil moesten gaan staan. Maar als je geen lijnen hebt, kun je ook matjes neerleggen of stukjes tape plakken. De andere leerlingen mogen op een standbeeld reageren op de volgende manier.

Spiegel: tegenover de leerling gaan staan en het standbeeld namaken. Daarna bewegen de leerlingen elkaar spiegelend door de zaal.
Verbinden: een fysieke verbinding maken met het standbeeld op een manier naar keuze. Samen een stukje door de zaal dansen en steeds nieuwe verbindingen maken.
Duwen: Door een lichaamsdeel onder de handen van de leerling te plaatsen start je met het duwen door de zaal. De leerling uit het standbeeld is dus de duwer.

Dit was zo’n prachtige opdracht voor mij om naar te kijken. En voor de leerkracht ook! We zagen dat leerlingen op allerlei manieren met elkaar dansten. Door de kaders voelden ze zich veilig genoeg om alles uit te proberen, maar er was voldoende vrijheid om creatief te zijn. De concentratie en het contact met elkaar was magisch. Ik ben ontzettend blij dat ik dit met mijn leerlingen heb kunnen bereiken.

Extra: Maakopdracht

Heb je nog extra tijd of extra lessen over, dan lijkt het me leuk om nog een maakopdracht toe te voegen aan deze lessenreeks.

Bedenk in groepjes een klein stukje dans waarin je alle manieren van samenwerken combineert. Bedenk eerst goed wat voor relatie je met elkaar hebt en hoe je dit kan laten zien. Je kunt ook zeker het onderdeel ‘maak’ van de app hierbij inzetten.

Ik heb deze lessenreeks met heel veel plezier uitgevoerd bij mij op school. Ik merkte dat de kinderen betrokken waren en echt genoten van het samenwerken. Ik merk ook dat er nog veel meer uit de app te halen valt, zoals het maak onderdeel waarbij je verschillende relaties met elkaar in de ruimte behandelt. En ook in de lesbrieven staan nog genoeg tips. Voor mij is dit weer een bevestiging wat een bron van informatie deze apps zijn voor mij als dansdocent. Natuurlijk kan ik ook klakkeloos hun lesplan overnemen. Maar juist door de app te combineren met mijn eigen ideeën voel ik dat ik mezelf kan uitdagen.

Ik kijk alvast uit naar de volgende app die ik zal gaan gebruiken.

Vraag hier kosteloos de Dreamplay app aan en ervaar zelf hoe het is om met Dreamplay te dansen. Veel dansplezier!

Afspeellijst

MUZIEK & LESMATERIAAL - KINDEREN

Als dansdocent ben je veel tijd kwijt met voorbereiding. Uren die niet betaald worden. Vooral muziek zoeken voor een nieuwe les is een hels karwij. Wie kent er nog een leuk liedje over de winter? Of over vlinders? Leeuwen? Bijen? En welke oefening doen we daar bij? Help! Onze redacteur Muziek & Lesmateriaal schrijft artikelen met oefeningen en lesplannen voor danslessen voor kinderen. Deze worden vergezeld van muzieksuggesties, zodat jullie nooit meer lang hoeven te zoeken naar een geschikt muzieknummer!

Bekijk ook...