WERKPLEZIER & DIDACTIEK | Sinds de start van de coronacrisis zijn veel dansdocenten overgeschakeld naar een online alternatief. Zoals Zoom, Teams, Skype en Google Hangouts. Alles om het contact met de leerlingen te onderhouden en ze te blijven voorzien van dansonderwijs. In dit artikel zoomen we dieper in op één van deze middelen: Zoom! Lees verder voor de didactische do’s en dont’s van dit veel gebruikte medium, leuke dansante opdrachten voor kinderen en jongeren én technische tips!

“Voordat ik van wal steek over de wondere wereld van Zoom wil ik alle dansdocenten even een hart onder de riem steken: jullie doen het super! Echt waar. Deze tijden zijn ongekend en niemand weet wat er nog op ons af komt. Het is een onzekere tijd waarin je wordt gevraagd om ontzettend creatief te zijn en buiten je comfortzone te werken, wat niet altijd even makkelijk is. Weet: je bent niet alleen. Samen komen we hier doorheen. Met dit artikel hoop ik je wat houvast en inspiratie te geven.”

— Groetjes, Amber

Neem de tijd om op te starten

Als er iets is wat ik persoonlijk heb ervaren bij het lesgeven via Zoom is dat je de tijd moet nemen om goed op te starten. Mijn eerste Zoom-les was een digitale chaos met microfoons die nog aanstonden, echo’s in de muziek, camera’s die niet werkten en leerlingen die zo dicht op de camera stonden dat ik praktisch alleen dansende voeten zag. Goed opstarten voorkomt een onrustige les vol problemen! Wees niet bang om hier de eerste paar minuten van je les aan te besteden. Een goed begin is het halve werk.

Dit betekent: zorgen dat zowel bij jou als bij alle leerlingen het beeld en geluid goed werkt, dat ze zoveel mogelijk van top tot teen in beeld te zien zijn, dat ze speaker view aanzetten (en daardoor jou op groot scherm zien), hun eigen geluid muten (tenzij ze iets mogen vertellen natuurlijk) en zorgen dat ze de ruimte hebben om te dansen!

Dit kost misschien even wat tijd, maar is het zeker de moeite waard. Naast de voor de hand liggende praktische redenen is het een mentale omschakeling voor de leerlingen: ze bereiden zich voor op de dansles en laten even los wat ze de rest van de dag hebben gedaan of nog moeten doen. Daarnaast geeft het jou als dansdocent de controle en het overzicht. You got this!

Heb je technische hulp nodig met het opstarten van Zoom of wil je weten welke instellingen nodig zijn voor het beste resultaat bij het geven van danslessen? Onderaan dit artikel vind je een aantal blogs, video’s en podcasts met handige tips! Zoals de Dance Teachers Guide to Zoom.

Wees creatief in communicatie

Het is een uitdaging om via een online les de leerlingen betrokken te houden bij je dansles. Ik denk dat elke docent wel de klassieke duim omhoog- duim omlaag gebruikt om tussentijds in te checken of alles oké gaat. Maar wie weet kun je hier eens een leuke twist aan geven, zeker voor de jongere kids!

Bijvoorbeeld: ‘draai een rondje als ik dit nog een keer uit moet leggen of spring in de lucht als je de oefening al kent!’ Zo houd je het contact prikkelend en afwisselend en zorg je ervoor dat leerlingen hun aandacht erbij houden in plaats van uitzoomen (haha). Daarnaast zijn het bewegingen van het hele lichaam in plaats van geïsoleerde bewegingen van alleen een hand. Zo blijf je ook in de communicatie dansant. Probeer te variëren in deze beweegopdrachten zodat het ook daadwerkelijk een verrassing blijft wat je als docent gaat vragen.

Daarnaast brengt een online medium andere communicatiemogelijkheden met zich mee. Als je tijdens de les een complimentje aan je leerlingen wilt geven zonder door de muziek heen te praten of de les stil te zetten, klik dan op reactions en geef ze een hartje, duimpje of applausje. Een leuke manier om te laten weten dat je hen ziet en waardeert!

Ook biedt Zoom een chatfunctie waarin leerlingen vragen en/of opmerkingen kunnen plaatsen waar je mee aan de slag kunt. Als voornaamste communicatiemiddel raad ik de chatfunctie af, omdat dit het persoonlijke contact verminderd. Je hebt een camera en een microfoon, dus gebruik deze ook zoveel mogelijk om een ‘gewone’ les situatie te creëren.

Persoonlijke aandacht

Voor het contact is het verder belangrijk dat leerlingen je goed kunnen zien en het idee hebben dat jij hen ook goed ziet. Deze tip klinkt dan ook gek, maar probeer om niet langer dan vijf minuten dansles te geven zonder dat je even close-up bij de camera bent. Als je continu op afstand bent krijgen de hersenen te weinig prikkels en haken leerlingen af (Resourceful Dance, 2020).

Kom geregeld dichter bij de camera en bekijk de leerlingen goed. Benoem wat je ziet, geef correcties en noem de leerlingen ook bij naam! Geef ze het gevoel dat je hen écht ziet. Laat je leerlingen ook af en toe dicht bij de camera komen en stel een vraag. Blijf zo actief korte contact momentjes stimuleren tussen het dansen door.

“You can impress from a distance, but you can only impact up close.”

— Howard G Hendricks

Ook is het een aanrader aan het einde van de les een kort kletsmomentje te hebben. Hoe is het met iedereen? Wat is het leukste wat je gedaan hebt vandaag? Kun je je huisdier laten zien? Dit lijken onbenullige dingen: je leerlingen komen toch om dansles te volgen? Maar dit sociale aspect is zowel in de echte als virtuele wereld ontzettend belangrijk om een vertrouwensband met jou als docent te creëren en behouden. Daarnaast komen veel leerlingen niet alleen naar de dansles om te dansen, maar ook voor het contact met vrienden en vriendinnen (DSO Connect, 2020).

Stimuleer de ruimtelijke oriëntatie

Tijd om wat meer inhoudelijk naar een dansles via zoom te kijken. Voor de hand liggend is dat je ervoor zorgt dat je dansles woonkamer-proof is. Les krijgen via een scherm is lastiger dan in real life (dit zeg ik uit ervaring). Mijn tip is dan ook om een les nét iets makkelijker te maken dan je normaliter zou doen. Dan weet je zeker dat alle leerlingen goed mee komen. Verder is het aan te raden om niet te veel van richting te wisselen, in de zin dat je leerlingen niet met hun rug naar het scherm komen te staan en jou niet meer kunnen zien.

Nu is dans een dynamisch iets waarbij, hoe je het ook went of keert, veel heen en weer wordt bewogen. Om de rechts-links verwarring bij je leerlingen te voorkomen is de gouden tip om deze ruimtelijke oriëntatie te stimuleren door te werken met kleuren (Resourceful Dance, 2020). Laat je leerlingen aan de rechterkant een blauw voorwerp zetten, aan de linkerkant een rood voorwerp. Zo kun je tijdens het lesgeven refereren aan een kleur en is het voor iedereen helder welke kant ze op moeten bewegen.

Speel in op de beleving

Een ander voordeel van lesgeven via Zoom is dat het een tal van opties biedt die de belevingswereld van jouw (jongste) dansers extra kan stimuleren. Zo kun je er via een filter een achtergrond inzetten of jezelf transformeren tot een personage. Verander jezelf in een piraat of muis en zet jezelf in het theater of op het strand. Zo neem je jouw leerlingen ook digitaal mee in het thema van de les. Succes gegarandeerd!

Stap 1: Open Zoom en klik op het pijltje naast ‘stop video’. Klik daarna op ‘choose virtual background’ of ‘choose video filter’.

Stap 2: Door op de achtergrond te klikken verschijnt deze op het scherm. Klik op ‘none’ om de achtergrond weer ongedaan te maken.

Stap 3: Je kunt zelf afbeeldingen en/of video’s toevoegen die passen bij het thema van de les door op het plus-tekentje te klikken.

Stap 4: Door te klikken op video filters kun je een filter kiezen die jou transformeert in een personage, zoals een piraat. Ook hier kun je klikken op ‘none’ om de filter ongedaan te maken.

Let wel op dat wanneer je veel beweegt, de filter en achtergrond niet goed meebeweegt. Dit effect is leuk voor jouw kletsmomentje met jonge kinderen, maar minder handig wanneer je verder van de camera af staat en instructies aan het geven bent voor danspassen.

Zoom opdrachten voor kinderen, tieners en (jong) volwassenen

Dan nu hetgeen waar iedereen in de online dance community naar op zoek is: dynamische dansopdrachten die goed te realiseren zijn via Zoom (Danspiratie, 2021). Voor het gemak heb ik onderscheid gemaakt in drie leeftijdscategorieën: 4-8 jaar, 8-12 jaar, en 12-18 jaar. Bij elke categorie vind je drie dansopdrachten ter inspiratie. Veel (digi)dansplezier!

Leeftijd 4-8 jaar

Een publiek van knuffels | Laat je leerlingen al hun favoriete knuffels verzamelen en neerzetten als publiek. Net als met een echt optreden mogen ze goed klaar gaan staan, hun mooiste danskunsten laten zien en afsluiten met een diepe buiging! Een leuke en simpele manier om ‘thuis’ te gebruiken in de dansles.
Kleuren stopdans | De klassieke stopdans, maar met een twist! Laat je leerlingen vrij dansen op muziek naar keuze. Op het stopmoment roep je een kleur, waarna ze in huis op zoek mogen gaan naar een voorwerp in die kleur om te laten zien voor de camera. De gekste voorwerpen komen voorbij! Van tandenborstels, schoenen en planten tot aan levende huisdieren. Laat je leerlingen na het toonmoment de voorwerpen weer terugleggen op de juiste plek. Dat vinden de mama’s en papa’s ook wel fijn :) Dansdocent Elsemiek Hoevens heeft ook een leuke variant bedacht van de stopdans met dieren en de letters van het alfabet. Zo combineer je dans en beweging met thuisonderwijs! Lees hier meer over in ons artikel ‘doe de woonkamer-stopdans met dansdocent Elsemiek Hoevens’.
Fotodans | Deze is zowel on- als offline een succes! Laat de leerlingen vrij dansen en freezen op het fotomoment die hoorbaar is in de muziek. Als docent kun je een aantal screenshots maken om te delen met de ouders of (indien hier toestemming voor is gegeven) om te delen op de Social Media. Het bijpassende nummer vind je hier.

De woonkamerstopdans wiehoe!!!! Doe maar mee!

Leeftijd 8-12 jaar

Opdrachten stopdans | Deze lijkt op de eerder genoemde kleuren stopdans, maar dan wederom met een twist. Op het stopmoment roep je een opdracht, zoals ‘tik de voordeur en ren weer terug’ of ‘geef iemand in huis een high-five’ en zo verder. Je kunt dit zo ingewikkeld en dansant maken als je zelf wil en is daarom geschikt voor de wat oudere kinderen.
Wie is de juf | Op Zoom heb je de zogeheten spotlight functie. Als host kun je deelnemers in de spotlight zetten waardoor deze persoon voor iedereen te zien is op groot scherm. (Hoe je dit doet lees je hier). Ideaal voor een dansspel genaamd: ‘Wie is de juf?’ (denk ‘follow the leader’). Speel een lekker muziekje af en zet één leerling in de spotlight die op dat moment de juf is en dansbewegingen mag verzinnen. De rest van de groep volgt. Op het moment dat jij een nieuw iemand in de spotlight zet wordt dat de nieuwe juf. Voor de kinderen erg leuk en spannend, omdat ze niet weten wanneer ze zelf groot in beeld komen. Een interactieve manier om met dans bezig te zijn.
Schakeldans | Elke leerling verzint één beweging. Ook hier kun je werken met de spotlight functie, zodat duidelijk is om welke beweging het gaat en wie deze heeft bedacht. Koppel alle bewegingen aan elkaar en zorg ervoor dat een beweging goed doorloopt ten opzichte van de voorgaande beweging. Zo hebben de leerlingen samen een schakeldans gemaakt. Je kunt dit zo makkelijk of moeilijk maken als je zelf wilt.

Circus artiest en docent Stav Kasirer heeft met haar (oudere) leerlingen er een ware choreografie van gemaakt. Misschien iets te pittig voor de jongste dansers, maar wél leuk ter inspiratie!

Leeftijd 12-18 jaar

Pin it! | In Zoom heb je de mogelijkheid om zogeheten breakout rooms te maken waarin je deelnemers kunt pinnen ofwel verdelen. Die hebben dan eigenlijk een meeting in de meeting. (Bekijk hier de uitleg). Creëer duo’s en geef de leerlingen een korte improvisatie/compositie opdracht om samen aan te werken. Dit bevordert het onderlinge contact binnen de groep. Na een periode van een X aantal minuten haal je iedereen weer terug in de oorspronkelijke meeting en kunnen alle duo’s het resultaat van hun improvisatie/compositie opdracht laten zien. Heb je een groep die liever niet presenteert? Geen probleem. Als host heb je de mogelijkheid om aan elke breakout room deel te nemen en mee te kijken. Zo zie en begeleid je de leerlingen wel, zonder dat zij elkaar hoeven te zien.
Mix it up | Leer de leerlingen een dansfrase aan waarbij je de stukjes dans nummert. Geef elke leerling een combinatie van deze nummers (1-2-3-4 of 4-3-2-1 of 1-4-3-2 en zo verder) en zet ze zelfstandig aan het werk om deze nieuwe volgorde onder de knie te krijgen. Een echte hersenkraker! Presenteer vervolgens met de spotlight functie.
(Save) the last dance | Laat aan het einde van de dansfrase een X aantal tellen over voor de leerlingen om zelfstandig in te vullen. Geef ze hier (indien gewenst) wat handvatten voor (bevat een sprong, een draai, een plié, enzovoort). Dans de gezamenlijke dansfrase waarna ieder deze zelfstandig afrondt met het eigen gecreëerde einde. Ook hierbij is de spotlight functie een mogelijkheid om de leerlingen om en om uit te lichten, indien gewenst. Maak een schermopname van het eindresultaat en deel in de groepsapp.

Digibeet? Check deze tech-tips!

Ik hoop je met dit artikel een aantal leuke ideeën te hebben gegeven voor danslessen via Zoom. Misschien zit je zelf ook wel vol inspiratie, maar loop je vast op technische issues. Dan ben je niet de enige!

Voor vrijwel iedereen is online lesgeven (via Zoom) helemaal nieuw. Sommige dansdocenten begonnen er tijdens de eerste lockdown al aan, anderen pas nu. Ik heb daarom hieronder een aantal video’s, blogs en podcasts verzameld die uitgebreid ingaan op de technische kanten van lesgeven via Zoom, zodat jij stressvrij online dansles kan geven. Succes!

Dansdocent Micaela Royer legt in de Dance Teachers Guide to Zoom alles uit wat je moet weten om te beginnen met het geven van danslessen via Zoom. In deze video legt ze uit hoe je het geluid van je studenten kunt muten.

Bronnen

Danspiratie: community voor dansdocenten. (2021). In Facebook [group page]. Geraadpleegd op 22 & 24 januari 2021. https://www.facebook.com/groups/1492985690954638

Met dank aan alle dansdocenten die hun tips en vragen hebben gedeeld in de Danspiratie groep!

DSO Connect. (2020). Surviving the coronavirus pandemic as studio owners. Spotify-podcast. Geraadpleegd op 28 januari 2021.
Resourceful dance. (2020). 4 Helpful Tips for Teaching Dance On Zoom. Resourcefuldance.com. Geraadpleegd op 22 januari 2021.

WERKPLEZIER & DIDACTIEK

Over één ding zijn dansdocenten het allemaal eens: wat een uitdagend en veelzijdig beroep hebben wij! Door middel van dans kunnen wij leerlingen begeleiden in hun algemene leerproces. Aan de hand van verschillende didactische werkwijzen leren we ze elke keer dat stapje meer. En dat geeft ons voldoening. Als dansdocent sta je er echter ook vaak alleen voor. Het is vaak creatief zoeken naar oplossingen voor de problemen waar je tegenaan loopt. Hoe bereid je je schooljaar voor? Hoe ga je te werk binnen verschillende contexten? Hoe gaan we de eindvoorstelling vormgeven? Maar vooral… Hoe behoud ik plezier in mijn beroep? Dat alles lees je in de rubriek ‘Werkplezier & Didactiek’!