De reizende dansdocent deel 3: China

YOUNG DANCE PROFESSIONAL | Tijdens haar dansopleiding kon dansjuf Alessia voor een community arts project op reis gaan naar een heel interessante bestemming: China! Haar moeder was er al twee keer naartoe gegaan en vond het helemaal geweldig. Nu was het tijd voor Alessia om dat met haar eigen ogen te gaan zien. Dat was leuk, maar ook schokkend. Want de inclusie is daar nog ver te zoeken… Lees alles over Alessia’s avonturen in China in deze blog!

China, een makkelijke keuze

In het derde jaar van de opleiding Docent Dans bij Codarts Rotterdam gingen we allemaal twee weken buiten Europa een spannende project doen, namelijk een community arts project. We gingen naar verschillende wijken, centrums en scholen om mensen die zich in slechte maatschappelijke situaties bevinden danslessen te geven en onze jeugdvoorstelling voor ze te spelen. Eén ding moest wel eerst besloten worden, waar willen we heen? De klas moest namelijk gesplitst worden. Eén cast zou naar Kaapstad in Zuid-Afrika gaan, terwijl de andere naar Guangzhou in China zou gaan.

In Kaapstad zou ik de kans hebben gekregen om met kinderen uit de townships te gaan dansen en met hen een dansvoorstelling te organiseren. Ik zou verder nog de mogelijkheid hebben om danslessen te volgen bij de University of Cape Town. De tweede optie was Guangzhou, ofwel Canton, in China. Daar zou ik de kans hebben om met mensen met een beperking te werken van verschillende leeftijden, die buiten het centrum van de stad woonden. Verder zou ik met kinderen van een basisschool kunnen werken en zelf gaan dansen bij de Zoey Zheng Dance Theatre met leuke docenten van verschillende dansstijlen.

Voor mij was de keuze eigenlijk heel makkelijk omdat ik bevooroordeeld was. Sinds ik een kleine Alessia was, heb ik veel verhalen van mijn ouders - met name van mijn moeder - over China gehoord. Ze waren daar ooit samen geweest en mijn moeder is zelfs twee keer naar China geweest. Ze vertelden dat ze lessen hadden gevolgd bij een Tai Chi school, waar ze ook lessen hadden gevolgd in het hanteren van een wapen. Mijn moeder had de speer gekozen en mijn vader het zwaard. Daarvan heb ik een grappige foto in mijn woonkamer staan: van mijn ouders in ‘Bruce Lee style’ met die wapens. Echt leuk!

Mijn mama vertelde me ook altijd dat Chinezen een heel andere cultuur hebben en dat ze westerlingen zien als of heel vreemd, of juist als ‘Very Important Persons’. Mijn ouders zijn destijds van de luchthaven opgehaald door een luxe auto, omdat ze dachten dat mijn ouders heel belangrijk waren. Maar toen ze tijdens de rit merkten dat dat niet geval was, hebben ze mijn ouders op straat achtergelaten. True story!

Een andere keer, toen mijn moeder in China was met een groep uit ons dorp, waren ze ergens uitgenodigd om te eten. Aangezien Chinezen geen servetten gebruiken, maar wisten dat westerlingen dat wel deden, hadden ze toiletpapier op de tafel gezet. Ze waren hier zo trots op en dachten dat het een perfecte manier was om de Italianen op hun gemak te stellen. Haha! Geweldig.

Ik zou nog uren hier willen blijven vertellen over deze bijzondere cultuur, maar ik denk dat ik dat beter kan doen met een beeld dat mijn mama heeft gezien: In de vroege ochtend, tijdens de zonsopkomst, waren de steden vol met oudere mensen die Tai Chi deden in parken. Met de rustige stad en de vroege lichten van de dag, waren ze allemaal gecoördineerd aan het bewegen en zo rustig dat je wilde blijven kijken of meteen meedoen, omdat je ook je dag op zo een manier wilde beginnen.

Dus, waar wilde je heen Alessia? NAAR CHINA NATUURLIJK!

En dat onder de begeleiding van twee geweldige mensen: Loura Sita van Krimpen en Liam O’Callaghan hebben mij en mijn klasgenoten dag en nacht ondersteund en verdragen. Ze zijn echt dé beste begeleiders ever geweest.

Het centrum voor mensen met een beperking

Chinezen zijn blijkbaar niet super fan van mensen die anders zijn. En met ‘anders’ bedoel ik mensen met een beperking. Ik had al ervaring met lesgeven aan mensen met een beperking, omdat ik het al in Wenen had gedaan met een geweldige groep. Maar deze keer was het net even anders...

Van het centrum waar ik een week lang elke middag aan super lieve ouderen heb lesgegeven (iedereen had een verschillende leeftijd, ik had voor de ouderen gekozen), neem ik vooral een groot blij gevoel mee. De mensen die ik daar heb ontmoet en lesgegeven zijn helaas ‘weggegooid’ en gemarginaliseerd door de Chinese samenleving. Hoe ik me dat heb gerealiseerd? Nou, ik ken veel talen, maar net zoals al mijn klasgenoten kan ik (nog) geen Chinees spreken. Daarom kwamen er elke dag vrijwilligers uit een middelbare school ons helpen met de vertaling tijdens de lessen. Deze jongeren waren totaal verbaasd over de aandoeningen die deze ouderen hadden. De meeste van hen hadden nog nooit iemand in een rolstoel gezien. Ik vond dat echt gek!

In Europa zijn mensen met een beperking veel meer geïntegreerd, ook al zouden we hier nog meer voor hen kunnen doen. Maar in China is het echt heftig! De vrijwilligers waren soms bang van de mensen die in het centrum waren, omdat ze niet gewend waren aan het ‘ongewone gedrag’ of uiterlijk van deze mensen. Sommigen bleven filmpjes en foto’s maken alsof het aapjes waren in de dierentuin. Ik vond dat zo respectloos! Gelukkig waren niet alle scholieren zo. De meesten waren geduldig en lief en hebben hun best gedaan om de vertaling aan te passen aan wat ik wilde zeggen en om de ouderen te betrekken bij de les.

Ik heb met die ouderen veel met verschillende muzieksoorten en materialen gewerkt. Meestal zittend in een kring, maar soms ook met alle stoelen aan de kant en even shaken in het midden van het lokaal. Ik heb zoveel mooie herinneringen aan deze week dat ik zou blijven schrijven, maar één ding moet ik jullie absoluut vertellen...

Een keertje als afsluiting, wilde ik iedereen eventjes laten opstaan en gewoon lekker laten dansen. In hun eentje, met z’n tweeën, in kleine groepjes, wat ze ook maar wilden. Iedereen had veel plezier. Toen de muziek was afgelopen rende ik naar mijn telefoon om de shuffle te stoppen. Ik draai me om en.. Wat??? Ik had net een vol lokaal met mensen die aan het feesten waren voor mijn ogen en ineens was iedereen weg!

Ik rende naar buiten en zag een begeleider die hard aan het lachen was. Ik probeerde haar met handen en voeten te vragen waar iedereen was. Nou… deze ouderen deden blijkbaar normaal gesproken niet zoveel aan beweging, maar tijdens mijn les wel. En aangezien iedereen los gegaan was, was het echt nodig om naar het toilet te gaan. Ik ging even spieken en daar waren ze… iedereen aan het wachten voor zijn buurt op het toilet. Ik heb zo hard gelachen! Echt een moment dat ik nooit ga vergeten.

De basisschool

In Guangzhou hebben we in de tweede week de kans gehad om ook met kinderen van een basisschool te werken. Dat was ook een bijzondere ervaring. Als je in Nederland een workshop op een basisschool geeft, krijg je meestal een geschikte ruimte ervoor. En als je geluk hebt, krijg je ook een geluidsinstallatie en misschien verschillende materialen die je kan gebruiken. In China was dat wel anders. Iedere docent had een klas, een tolk en een deel van de schoolplein. Lekker in de buitenlucht op asfalt lesgeven!

Voor de docenten die tijdens de lockdown buiten les hebben gegeven klinkt dit niet per se raar, maar het was toen voor ons allemaal even wennen. Vooral omdat we met zeven docenten tegelijkertijd aan het lesgeven waren op hetzelfde plein en het was niet makkelijk om jouw twintig kinderen bij elkaar te houden en niet elkaar te storen met luide muziek. Maar ook met verschillende momenten van verstoring is het gelukt om een normale dansles te geven en het was echt geweldig om te zien hoe enthousiast de kinderen waren. De leerlingen van deze school waren heel gedisciplineerd met hun eigen docenten, maar ik denk ze de westerse dansdocenten als het chaos-moment van de dag hadden genomen. En ik had zelf ook moeite met me te concentreren, want ja eh… ik kon nog steeds geen Chinees spreken

Omdat deze kinderen gewend waren de docent te kopiëren en netjes na te doen, wilde ik juist de andere kant op en ze laten improviseren. De eerste dagen was iedereen een beetje verlegen. Je zag dat ze een ‘error’ moment in hun hoofd kregen toen ik zei dat ze op de muziek konden bewegen zoals ze zelf wilden. Na een week was er een groot verschil zichtbaar. De verschillende persoonlijkheden en karakters van de leerlingen kwamen langzaam eruit en het was oprecht leuk om te zien.

Op een dag was ik ze buiten aan het lesgeven op het schoolplein, toen ineens de luidspreker aanging. Al mijn leerlingen stopten met mijn les en stonden op. Ik vroeg mijn vrijwilliger wat er aan de hand was en ze zei gewoon “Kijk!” Over de luidspreker hoorde ik wat klonk als een rijmend lied en alle kinderen gingen tegelijkertijd hun ogen masseren en bewegen op verschillende manieren. Ik stond vol verbazing te kijken. Pas later kreeg ik uitleg van mijn leerlingen: omdat ze meestal veel tijd met een boek zitten, ging elke dag op hetzelfde tijdstip dit liedje aan dat hen zei wat precies te doen om hun ogen te trainen en te laten ontspannen. Dat is toch geweldig dat de school zoiets heeft bedacht?!

Zoey Zheng Dance Theatre

Last but not least... In Guangzhou heb ik ook de kans gehad om lessen te volgen bij de Zoey Zheng Dance Theatre en te dansen in een voorstelling in een prachtig theater.

In een karakteristieke wijk van Guangzhou stond een prachtige studio. Daar hebben we twee weken lang elke dag in de ochtend les gevolgd in verschillende dansstijlen: ballet, modern, urban contemporary, floorwork en traditionele Chinese dans. Verder hebben we ook veel tijd besteed aan het maken van twee lange choreografieën. Er waren ook Chinese dansers bij waren en het is heel leuk geweest om te zien hoe gemotiveerd de mensen daar zijn.

Mijn favoriete les was absoluut de traditionele Chinese dans. Het was een stijl van minderheidsgroepen uit de armere gedeelte van China en het was vol details, vooral in de handposities. Het is fantastisch geweest om een echte traditionele dansstijl te proberen. Uiteindelijk hebben we ook daarmee opgetreden. Ik zeg ‘uiteindelijk’, want eigenlijk was dat niet de planning.

We hadden slechts een paar keer deze les gehad, maar toen we op toneel waren zei de docent “Oh we gaan ook het traditionele dansstuk dansen, okay?” Iedereen van mijn groep keek elkaar verbaasd aan, omdat niemand behalve de Chinese dansers de choreografie kende. Dus het is heel grappig geweest dat opeens op toneel te brengen. Daar kwamen zeker ons beste ‘reageer snel’ vaardigheden naar boven en leek het gewoon alsof we een hele mooie dans in canon aan het doen waren. Haha!

Zou ik wel terug willen?

Mijn reis naar China gaat altijd in mijn hart blijven. Van de shockerende cultuurverschillen tot de geweldige mensen die ons hebben ontvangen en begeleid. China is ZO groot dat ik niet kan zeggen dat ik al alles heb gezien. Dus ja, ik zou heel graag terug willen! Maar misschien deze keer zonder de strakke tijdsindeling. Het is echt leuk geweest, maar wel pittig elke dag heen en weer van zelf dansen, naar lesgeven, via metro en gevaarlijke busritten, even toerist spelen op een prachtige berg en weer naar beneden in het benauwde en vervuilde weer van Guangzhou.

Trouwens, mijn mama had gelijk: er zijn nog steeds ouderen in de parken die Tai Chi of een bijzondere ouderendans doen en ik vond het gewoon geweldig om dat eindelijk met mijn eigen ogen te zien.

YOUNG DANCE PROFESSIONAL

Hoera! Je bent afgestudeerd als dansdocent. En nu? In de rubriek ‘Young Dance Professional’ lees je alles over de perikelen van een jonge dansdocent. Wat komt ze tegen in het werkveld? Is ze daarop voorbereid door de opleiding? Wat zijn de successen? En de uitdagingen? Onze redacteur deelt haar ervaringen en nodigt je uit om mee te denken en je eigen ervaringen te delen. Je staat er niet alleen voor!