Zo stimuleer je een gezonde ‘passie’ bij je leerlingen

Danser: Siobhan Camille. Fotograaf: Sjoerd Derine. Locatie: Studio 3 in Utrecht.

GEZONDHEID & ANATOMIE I Dans en passie zijn synoniemen geworden. Zeker voor ons - dansdocenten - is dans niet zomaar een ‘job’. Dansles geven is je… Hoor je het jezelf al zeggen? Maar passie kan twee gezichten hebben. Onderzoekers maken een onderscheid tussen een gezonde en ongezonde vorm van passie. Hoe dringt passie door in het leven van de danser en dansdocent? En hoe zorg je dat je leerlingen een gezonde vorm van passie ontwikkelen? Dat lees je in dit artikel!

Dans is ‘gewoon mijn passie’!

Herken je dit? Je zit in een groep en doet met z’n allen een rondje waarbij je de volgende vraag moet beantwoorden: ‘Waarom dans jij?’. Vervolgens zegt de één na de ander: ‘Dans is gewoon mijn passie!’. Ik moet toegeven, tien jaar lang is deze zin uit mijn tienermond gekomen. Op het internet worden de passie-quotes ook vlotjes gedeeld, zoals dit beroemde citaat van Martha Graham. En ook het merk Bloch heeft er onlangs eentje verspreid. 

Toen ikzelf vroeger zei dat dans mijn passie was, bedoelde ik dat dans voor mij bijzonder belangrijk was. Het prikkelde mijn fantasie en deed mij dromen. Ik wilde zoveel mogelijk dansen en offerde er mijn andere hobby’s graag voor op (bye bye muziekschool, toedeloe tekenacademie). Tijdens de examens zat ik met de wiskundeboeken in het theater (even de pauze benutten…) en ik gaf mijn zakgeld uit aan elke prullaria met een tutu of een balletschoen. En uitgaan? No thanks, got rehearsals! 

‘Take your passion, and make it happen’ - Irene Cara (Flashdance)

Wat is passie eigenlijk? 

Robert Vallerand (2003), professor in de psychologie, beschrijft passie als: Een intens verlangen/enthousiasme voor een activiteit... 

• die voor jou belangrijk en leuk is (check!)

• die toewijding vraagt (check check!) 

• waar veel tijd en energie in wordt gestoken (check check check!) 

Ik hoor sommigen al zeggen: ‘Ja maar, dus, hoe meer passie hoe beter toch? Dansen en dansles geven vereist gewoon enorme toewijding. Zonder passie red je het niet!’ 

Ehm… ja… en nee… 

Zonder passie red je het inderdaad niet, maar met de verkeerde vorm van passie ga je helaas ook kopje onder. Want passie kan stiekem zeer destructief zijn. 

De obsessie

Om het destructieve aspect van passie te kunnen verklaren is er een model ontwikkeld: ‘het dualistisch model van passie’ (Vallerand et al., 2003). Dit model maakt een onderscheid tussen twee vormen van passie: de harmonieuze (gezonde) passie en de obsessieve passie (ongezonde passie), of kortweg ‘de obsessie’. Wanneer een activiteit een ‘passie’ wordt, wordt het een deel van onze identiteit. En daar zit het addertje. 

Als een passie obsessief wordt, zal het verschillende aspecten in je leven (gezondheid, relaties, …) negatief beïnvloeden en het plezier van de activiteit zelfs wégnemen. Er kan een haat-liefde verhouding met dans ontstaan en blessures en psychologische problemen loeren om de hoek (Padham & Aujla, 2014; Rip et al., 2006). 

Een voorbeeldje: blijft een leerling maar last hebben van een blessure, maar wil die niet naar een arts? Danst een leerling steeds door met een pijnlijke blessure? Is iemand elke seconde van de dag bezig met dans en ‘doet de rest er niet toe’? Bingo! Hallo, obsessieve passie! 

Danger, danger!

Nu er coronamaatregelen getroffen worden is het extra belangrijk om bij ‘passie’ stil te staan. Leerlingen (en docenten) met een obsessieve passie voor dans kunnen tijdens een periode van lockdown in de problemen komen. Dans is hun passie, hun leven, hun alles. Valt dans weg, dan belanden ze in een identiteitscrisis: wie ben ik, nu ik niet meer kan/mag dansen? 

In een recent artikel van de NRC (Wiel, 2021) benoemt Lucia Marthas bijvoorbeeld hoe hun tweedejaars studenten worstelen met de crisis: “‘Het zijn eerder de tweedejaars die het zwaar hebben’, aldus Marthas. Zij zagen vorig jaar hun nieuwe leven plots ineenstorten. ‘Zij hadden net kennisgemaakt, de school was 100 procent open, je wordt creatief, er zijn allerlei projecten. Ze hebben er te kort van kunnen genieten.’”

Daartegenover prijzen ze (terecht!) de flexibele houding van hun ouderejaars en pas afgestudeerden: “Marthas ziet dat de jonge dansprofs niet bij de pakken neerzitten. Ze pakken tijdelijke baantjes op, gaan schoonmaken of worden pakketbezorger. Sommige van haar studenten werken in de coronateststraat of zitten aan de telefoon bij het bron- en contactonderzoek. ‘En dan heb ik het over tientallen. Daar heb ik respect voor.’”

Het Lucia Marthas Institute for Performing Arts (LMIPA) stimuleert hier een harmonieuze vorm van passie en houdt goed een oogje in het zeil bij de jongere studenten die nog volop de balans aan het zoeken zijn. 

…

Herken je bij jezelf of bij je leerlingen de ‘obsessieve passie’? Lees dan verder hoe je dit moet aanpakken. Log in om toegang te krijgen tot de rest van dit artikel.

---

GEZONDHEID & ANATOMIE

Er wordt steeds meer (sport-)wetenschappelijk onderzoek gedaan binnen de dans. Helaas vinden deze inzichten vaak niet direct de weg naar de praktijk. Dat is zonde! In de rubriek Gezondheid & Anatomie worden wetenschappelijke bevindingen daarom vertaald naar praktische tips die jij als dansdocent kunt toepassen binnen je lessen. Ontdek hoe je de dansprestaties van je leerlingen kunt verbeteren en hoe je blessures kunt voorkomen.

Evelien Maes

Evelien Maes is redacteur Gezondheid & Anatomie. Ze studeerde Docent Dans bij Fontys Tilburg. In 2017 behaalde ze daarnaast de master Dance Science bij Trinity Laban in Londen. Momenteel werkt ze als dansdocent in Vlaanderen (DKO en dansscholen) en danst ze freelance bij diverse projecten. Ze houdt ervan om kritisch naar dans en het docentschap te kijken. Voor dansdocent.nu schrijft ze wetenschappelijk onderbouwde artikelen met praktische tips, zodat dansdocenten efficiënter en veiliger les kunnen geven.