Door dit boek leer je de historische danspedagoog Rudolf Laban beter kennen
DANSGESCHIEDENIS | Fans van Rudolf Laban kunnen hun hart ophalen aan het boek The Art of Movement. Dit boek is een verzameling van niet eerder gepubliceerde teksten door Laban zelf, maar ook teksten over hem afkomstig van mensen dicht om hem heen. De verzameling schetst een intiem beeld van de persoonlijkheid van deze pionier van moderne dans.
The Art of Movement
Het boek The Art of Movement: Rudolf Laban’s Unpublished Writings biedt een inkijkje in het hoofd van de Oostenrijks-Hongaarse moderne danspionier Rudolf Laban. Het staat vol met niet eerder verschenen teksten van Laban over bewegingskunst in brede zin. Daarnaast staat het boek ook vol met teksten geschreven door mensen uit zijn nabije omgeving, zoals briefwisselingen, interviews en herinneringen.
De teksten in het boek zijn gecategoriseerd volgens de levensfases van Laban tussen 1910 en 1958. Elke tekst is voorzien van context zodat je weet waar Laban zich op dat moment bevond en waar hij mee bezig was, zoals lesgeven en curricula ontwikkelen, voorstellingen met zijn eigen gezelschap, de ontwikkeling van Labanotatie, het organiseren van congressen of het schrijven van boeken.
Laban en zijn vrienden
De teksten van Laban zelf gaan over thema’s zoals werken met kleine groepen professionals tot enorme groepen amateurs, Laban’s visie op moderne dans en de status van dansers, ideeën over het opzetten van een Duitse theaterdans, achtergrond over zijn bewegingsnotatie en nog veel meer. De teksten lopen uiteen van persoonlijke notities tot artikelen en programmateksten en hier en daar een potloodschets.
De teksten over Laban bestaan voornamelijk uit brieven, herinneringen en interviews met de naasten van Laban. Ze zijn opgehaald bij studenten, familieleden, collega’s en andere danswetenschappers. Veel ervan komt uit het persoonlijke archief van John Hodgson (1927-1997), hoofd van de faculteit Drama aan de Bretton Hall College Wakefield in Londen. Hij verzamelde teksten uit Laban’s eigen archief en schreef nieuwe teksten aan de hand van interviews met zijn familieleden. Ook zijn vrouw verzamelde Laban’s geschreven werk, al voordat Hodgson Laban zelf voor het eerst ontmoette op een zomerschool in 1950.
Rudolf Laban
Rudolf (von) Laban (1879-1958) staat bekend als een van de grote pioniers van de moderne dans. Zijn ideeën over effort (bewegingskwaliteiten vanuit tijd, kracht, ruimte en flow) hebben nog altijd veel invloed op het dansonderwijs. Ook zijn Labanotatie (een systeem om bewegingen te noteren) wordt nog veel bestudeerd en gebruikt.
Laban was de zoon van een hooggeplaatste Oostenrijks-Hongaarse militair maar verzette zichzelf tegen die zelfde toekomst door beeldende kunst en architectuur te studeren in Parijs. Hij werkte als grafisch ontwerper, maar ontwikkelde ondertussen revolutionaire ideeën over bewegingskunst. In München, Duitsland, richtte hij volgens zijn eigen ideeën een danstheatergezelschap, een kamerdansgezelschap en een bewegingskoor voor amateurs op. Hij schreef boeken en artikelen over bewegingskunst en richtte een Laban school op. Binnen tien jaar breidde hij uit naar 25 Laban scholen in Letland, Zagreb, Parijs en Duitsland, waar hij zijn eigen bewegingsmethode lesgaf en, als een soort bewegingslaboratorium, steeds opnieuw uitvond.
In 1927 verhuisde hij naar Berlijn en opende het beroemde Choreografisches Institut. In 1946 opende hij in Manchester, Verenigde Koninkrijk de Art of Movement Studio samen met danspedagoog Lisa Ullmann. Ook die studio speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de moderne dans. In zijn laatste jaren hield Laban zich bezig met beweging als gedrag: hij bestudeerde de gedragspatronen van industrieel werkers en psychiatrische patiënten. Hiermee legde hij de technische basis voor wat nu dans- en bewegingstherapie is.
Bronnen
McCaw, D. & Lehner, P. (2023). The Art of Movement: Rudolf Laban’s Unpublished Writings. London en New York: Routlegde.
Routledge. (z.d.). The Art of Movement: Rudolf Laban’s Unpublished Writings. Geraadpleegd op 12 juni 2025.
Trinity Laban. (z.d.). Rudolf Laban. Geraadpleegd op 12 juni 2025.