zzp’ers in de podiumkunsten verkeren in financiële crisis

Marjolein Niels en Mattijs van de Woerd, initiatiefnemers van het onderzoek Survey on Stage.

Marjolein Niels en Mattijs van de Woerd, initiatiefnemers van het onderzoek Survey on Stage.

CORONACRISIS | Er moet dringend noodsteun komen voor de grote groep zzp’ers in de culturele sector. De 300 miljoen aan noodsteun die de overheid aan het begin van de corona-crisis heeft vrijgemaakt voor deze sector, sijpelt nauwelijks naar hen door. Dat blijkt uit een onderzoek onder meer dan 1500 freelancers.

Kaalslag in de podiumkunsten

Er dreigt een kaalslag in de podiumkunsten, blijkt uit de ‘Survey on Stage’. Van klassieke muziek en jazz tot urban en dance, van toneel en cabaret tot ballet en musical, de zorgen zijn hetzelfde: financiële tekorten, ontoereikende steunmaatregelen en gebrek aan perspectief. De 300 miljoen aan noodsteun die de overheid aan het begin van de coronacrisis heeft vrijgemaakt voor deze sector, sijpelt nauwelijks naar hen door. Dat blijkt uit een survey onder meer dan 1500 freelancers, met name musici, makers en technici. En hun spaargeld begint op te raken!

Bijna 61% van de respondenten geeft aan dat opdrachten tot en met december gecanceld zijn. Bijna 40% heeft zelfs te maken met annulering na december. Meer dan 70% is redelijk tot zeer bezorgd over zijn of haar financiële situatie vanaf september. Gevraagd naar de noodzaak om werkzaamheden buiten de sector te vinden of uit te breiden, zegt 43% zich daartoe in grote mate genoodzaakt te voelen. In totaal wil 27% zich laten omscholen. En 60% die de TOZO1 heeft ontvangen, kan vanwege de partnertoets geen aanspraak maken op de TOZO2.

“De survey laat zien wat wij voortdurend horen van collega’s: mensen staan met de rug tegen de muur. Het is vijf voor twaalf. Ze zijn onzeker over de toekomst. Het gaat om mensen die de afgelopen jaren, ondanks alle bezuinigen in de sector, in staat waren hier een goed inkomen in te verdienen. Maar door de corona-crisis teren zij snel in op hun reserves. Als op korte termijn geen zicht is op aanvullende maatregelen of volledige herstart van de werkzaamheden, overbruggen vele zzp’ers de crisis niet.”
— Mattijs van de Woerd en Marjolein Niels, Initiatiefnemers van Survey on Stage

Meer steun nodig voor zzp’ers in de culturele sector

Een adequaat noodpakket is nodig om kapitaalvernietiging en een braindrain te voorkomen, zegt GroenLinks. De partij hielp om de survey mogelijk te maken, om zo beter inzicht te krijgen voor beleidsvoorstellen. “Het onderzoek geeft een ontluisterend beeld van de kaalslag die dreigt in de culturele sector. Er is een stille ramp gaande. Er is te weinig oog voor de specifieke situatie van de grote hoeveelheid mensen zonder vast contract die zich inzet voor deze sector”, zegt Niels van den Berge, Tweede Kamerlid van GroenLinks. Volgens hem is gebrek aan inzicht in de situatie van zzp’ers mede de oorzaak van de traagheid van het kabinet om met noodsteun over de brug te komen. 

Een noodpakket van 1 miljard euro is nodig voor de culturele sector, waaronder een steunfonds van 200 miljoen voor freelancers en zelfstandigen zeggen PvdA, SP en GroenLinks. Volgens het CBS is de sector goed voor 3,7 procent van het Bruto Binnenlands Product. De cultuursector draait voor zo’n 60% op zzp’ers, die met diverse (kortlopende) projecten en activiteiten aan de kost komen. Zo’n 30.000 ZZP-ers kunnen nu geen aanspraak maken op steunmaatregelen.

Onderzoek: Survey on Stage

Dat de impact van de coronacrisis groot is op de arbeids- en inkomenspositie van dansers, acteurs, musici, zangers, technici en producenten, is duidelijk. Hoe groot precies wordt onderzocht in de Survey on Stage. Dit is, zo stellen de initiatiefnemers, “een onderzoek naar de verborgen pijn van zzp’ers in de podiumkunsten”. De theater- en muziekwereld ligt goeddeels stil en niemand weet voor hoe lang. Om een beeld te krijgen van de effecten van die stilte en de schade die dat voor zzp’ers oplevert, is er dit onderzoek.

“De verhalen onder makers en uitvoerders zijn alarmerend, maar harde cijfers ontbreken”, zo wordt geconstateerd door de initiatiefnemers. Marjolein Niels en Mattijs van de Woerd (beiden beroepsmusici en bestuurlijk actief in het culturele veld) initieerden een enquête die de gevolgen van de coronacrisis voor de werk- en inkomenssituatie van zzp’ers binnen de podiumkunsten inzichtelijker moet maken. Hiermee verzamelen ze de data voor het Kamerdebat over corona en cultuur van 29 juni.

Survey on Stage wordt gesteund door de belangenorganisaties Kunsten ’92, de Creatieve Coalitie en de Kunstenbond. Het Platform voor Freelance Musici zorgt voor verspreiding binnen de netwerken van zzp’ers. Het onderzoek is mede mogelijk dankzij GroenLinks. De partij zorgt voor de verwerking van de data en zal op basis daarvan voorstellen doen bij het cultuurdebat in de Tweede Kamer.

Bronnen

Jacqueline de KuijperOnderzoek, Podiumkunsten, Dansers, Geld verdienen, Culturele sector, Dans, Politiek, Opera, Coronacrisis, Corona, TOZO